รายงานพิเศษ “หาดเล็กโมเดล” ต้นแบบพัฒนาชุมชนบนที่ดินหลวงในประเทศ ของพอช.
ต.หาดเล็ก
อ.คลองใหญ่ จ.ตราด
โดยสภาพทางภูมิศาสตร์เป็นพื้นที่ด้านตะวันออกติดกับเขาบรรทัดที่กั้นพรมแดนไทย-กัมพูชา
และทิศตะวันตกติดกับทะเลด้านอ่าวไทย โดยมีพื้นที่แคบที่สุดของประเทศไทยเพียง 450 เมตร ที่บ้านโขดทราย ต.หาดเล็ก อ.คลองใหญ่ จ.ตราด ซึ่งอาชีพส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำประมง
ด้วยเหตุผลทางภูมิศาสตร์ของพื้นที่จึงทำให้ประชากรของต.หาดเล็กที่มีอาชีพทำประมงจีงปลูกสร้างบ้านในพื้นที่ทะเล
ที่ใช้ลำคลองต่างๆเป็นที่ตั้ง ซึ่งกลายเป็นชุมชนแออัด และเสื่อมโทรม
อีกทั้งยังเป็นการบุกรุกที่ดินหลวง(ทะเล)
ปัญหานี้
ได้รับการร่วมมือแก้ไขจากหลายหน่วยงานทั้งในหน่วยงานในพื้นที่ คือ เทศบาลต.หาดเล็ก
สำนักงานเจ้าท่าภูมิภาค สาขาตราด โดยมีสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน(องค์การมหาชน)หรือ
พอช.ได้เข้ามาแก้ปัญหาร่วมกัน
ซึ่งหลังจากสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน
(องค์การมหาชน)หรือ พอช.ลงพื้นที่สำรวจข้อมูลผู้เดือดร้อนในที่ดินรัฐเพื่อซ่อมแซม
ปลูกสร้างที่อยู่อาศัย
ในพื้นที่ตำบลหาดเล็กมาระยะหนึ่งจึงจัดทำแผนการแก้ไขปัญหาเชิงรุก
ทั้งด้านปรับปรุงที่ดินใหม่และที่ดินเดิม ด้วยงบประมาณกว่า 31 ล้านบาท ทั้งการจัดซื้อที่ดินสร้างบ้านที่อาศัยใหม่
ในลักษณะคล้ายกับบ้านเอื้ออาทร ลดการแออัดของจำนวนประชากรที่อาศัยอยู่ชุมชน
และการซ่อมแซมบ้านเรือนที่ทรุดโทรม สร้างตลาดชุมชน
พัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวสร้างรายได้ให้กับชุมชนนอกจากการทำประมงของชาวบ้านตำบลหาดเล็ก
ด้วยเหตุผลดังกล่าว
ในวันที่ 8 สิงหาคม 2561 ที่สำนักงานเทศบาลตำบลหาดเล็ก
อ.คลองใหญ่ จ.ตราด พลเอก สุรศักดิ์ ศรีศักดิ์
ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ พร้อมคณะ
เดินทางลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมการพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนด้านที่อยู่อาศัยในพื้นที่กรมเจ้าท่า
พร้อมรับฟังปัญหาและแนวทางการพัฒนา
จากนส.กิจปภา
ประสิทธิเวช นายกเทศมนตรีตำบลหาดเล็ก โดยมีนายอำนาจ สอนหมวก
ผอ.สำนักงานเจ้าท่าภูมิภาค สาขาตราด กำนันตำบลหาดเล็ก
ชาวบ้านที่อาศัยในพื้นที่กรมเจ้าท่า และสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
จังหวัดตราด
หลังจากนั้น
พลเอก สุรศักดิ์ ศรีศักดิ์ ลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมบ้านประชาชน 5 หลัง ที่ปลูกอยู่บนที่ดินกรมเจ้าท่า
ซึ่งอยู่ในสภาพทรุดโทรมเป็นอย่างมากไม่สามารถแซ่มแซมได้
เนื่องจากติดปัญหาด้านกฎหมายของกรมเจ้าท่า พร้อมทั้งพร้อมสิ่งของให้กับชาวบ้านทั้ง
5 หลัง
นอกจากนี้ยังได้เดินชมป่าชายเลนที่ทางเทศบาลตำบลหาดเล็กได้ปลูกไว้ตลอด 7 ปี ที่ผ่านมา เพื่อป้องกันการซัดของคลื่นและการบุกรุกที่ดินกรมเจ้าท่า
เพื่อปลูกสร้างบ้านใหม่
พลเอกสุรศักดิ์
กล่าวว่า ปัญหาการบุกรุกที่ดินรัฐของประชาชนทั่วประเทศมีจำนวนมาก
ทั้งที่ดินกรมเจ้าท่า ป่าไม้ ป่าชายเลน สร้างบ้านที่อยู่อาศัยมานาน
ซึ่งรัฐพยายามแก้ไขเรื่องนี้ อย่างระมัดระวัง
ไม่ใช่เป็นการไล่ชาวบ้านไปอยู่ที่อื่น และตำบลหาดเล็กเอง
จะเป็นต้นแบบหรือโมเดลของประเทศไทยในการแก้ไขปัญหานี้ โดยที่ไม่รื้อบ้าน
ไม่มีการรุกล้ำเพิ่ม แต่มาพัฒนาบ้าน พัฒนาชุมชนให้ดีขึ้น
ประชาชนจะมีบ้านที่อยู่อาศัยอย่างถูกต้องตามนโยบาลของรัฐบาล
ขณะที่นางสาวกิจปภา
ประสิทธิเวช นายกเทศมนตรีตำบลหาดเล็ก กล่าวว่า ตำบลหาดเล็ก
เป็นตำบลที่มีประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำการประมง
ปลูกบ้านอาศัยในทะเลมาอย่างยาวนาน บนที่ดินกรมเจ้าท่า 738 ครัวเรือน จากบ้านเรือนทั้งหมด 1,921 ครัวเรือน ใน 5
หมู่บ้านของตำบลหาดเล็ก มีบ้านทั้งหมด 504 ครัวเรือนที่ชำรุดทรุดโทรม
และมีไม่สามารถซ่อมแซมหรือสร้างใหม่ได้ เพราะติดปัญหาด้านกฎหมายของกรมเจ้าท่า
นายอำนาจ
สอนหมวก ผอ.สำนักงานเจ้าท่าภูมิภาค สาขาตราด กล่าวว่า เรื่องนี้ ทางกรมเจ้าท่า
อยู่ระหว่างการพิจารณาให้ใบอนุญาตบ้านทั้ง 738 ครัวเรือน หากได้รับการอนุญาตได้แล้ว
ก็สามารถเข้าดำเนินการซ่อมแซมบ้านได้ทันที
คาดว่าการดำเนินการจะเสร็จภายในเดือนสิงหาคมนี้
เฉพาะบ้านที่ไม่มีการกีดขวางทางน้ำหรือเส้นทางเดินเรือ ซึ่งถือว่าตำบลหาดเล็ก
จะเป็นต้นแบบให้การชุมชนอื่นทั่วประเทศในการแก้ปัญหาในลักษณะเช่นนี้
และเมื่อ“หาดเล็กโมเดล”สำเร็จตามเป้าหมายจะเป็นต้นแบบที่จะแก้ปัญหาชุมชนที่รุกล้ำลำน้ำและทะเลของแต่ละจังหวัดที่มีสภาพปัญหาไม่แตกต่างกันทั่วประเทศ
นสพ.ประชามติ รายงาน
